طرح و نقش بته جقه

بته یک طرح و نقش تزیینی برای فرش ماشینی است که به صورت سرو خمیده می‌باشد و بیشترین کاربرد آن در قالی بافی ، رودوزی و ترمه است. جقه نیز بته ای ساخته شده از پر پرندگان است که بر روی کلاه پادشاه ایرانی قرار داده می‌شد و کوچک شده سرو و بیانگر تواضع و درستی ایرانی‌ها است.

طرح و نقشه بته با عناوین مختلفی یاد می‌شود که هر کدام از آنها به یک طرح و نقشه اشاره دارد. از جمله مشهورترین آنها می‌توانیم به بته جقه ای ، بته میری ، بته خرقه ای ، بته کاجی ، بته قلمکار ، بته بادامی ، بته هشت پر ، بته افشار ، بته مادر و بچه و بته شاخ گوزنی اشاره کنیم. برخی از انواع بته جقه هستند که از آنها در متن و حاشیه فرش ها استفاده می‌شود و مهمترین آنها که بیشترین کاربرد را دارند شامل بته میری ، بته قلمکار ، بته کردستانی و بته خرقه ای هستند.

ساختار طرح و نقش بته جقه

مبنای شکل گیری این طرح یک پاره خط است که محل آغاز آن مقداری خمیده می‌باشد و به اصطلاح سرکج است. پس از اینکه یک گردش منحنی در همان نقطه آغاز بوجود می‌آید یک پیوستگی ایجاد می‌شود و گردش آن نیز ادامه پیدا نمی‌کند. در گردش ، نگاره‌ای بدست خواهد آمد که دارای یک سر باریک است و در محل میانی نیز دارای شکم است. در این میان تشبیهات دیگری نیز بر ساختار این طرح ذکر می‌شود که برخی آن را مانند بادام ، میوه صنوبر ، میوه کاج ، قطره باران ، اشک چشم و طوطی هندی به نام سوگی می‌دانند.

ساختار خاص این طرح سبب شده است که از این نقش به عنوان یکی از عناصر زینتی در موارد مختلف استفاده شود در برخی از هنرها از این طرح به صورت طرح اصلی و در برخی از هنرها نیز از آن در حاشیه استفاده شده است و در صنعت فرش بیشترین کاربرد را طرح و نقشه بته جقه داشته است. پیش از این نیز در رابطه با طرح درختی فرش با شما عزیزان اطلاعاتی را به اشتراک گذاشته‌ایم.